Wat is die ‘orde van de dag’, nu we uit de lockdown komen? Blijven we inzetten op ‘ziekte bestrijden’ (het oude normaal)? Gaan we uit van een ‘nieuw normaal op oude leest’ dat alleen bereikt kan worden via een vaccin?
Anderhalve meter is wat mij betreft geen ‘nieuw normaal’. Het stresseert mensen, omdat het niet uitgaat van vertrouwen, maar van ‘angst om ziek te worden’. Communiceren verloopt niet normaal als dat moet van achter een mondkapje of (beeld)scherm. Werkelijk contact en verbinding komen tot stand als je bijvoorbeeld elkaars lichaamstaal kunt blijven lezen.
Er is ook een ander ‘nieuw normaal’ mogelijk. Stel je voor dat we eindelijk met mensen kijken hoe we hun kwaliteit van leven kunnen blijven ondersteunen in deze stressvolle maatschappij? Omdat een goede kwaliteit van leven nu eenmaal meer gezondheid oplevert?
Ik wil heel krachtig pleiten voor het laatste. Positieve gezondheid ligt me na aan het hart. Het gaat uit van de eigen mogelijkheden van mensen in plaats van ze afhankelijk te maken van medicijnen, de dokter of de vaardigheden van de logopedist. Het is me opgevallen dat een deel van mijn cliënten het in de Corona periode heel goed heeft gedaan. En net als artsen zoek ik altijd naar de ‘werkzame stof’. Wat gebeurt er en wat is nou precies wat helpend is geweest? In de lockdownperiode was er meer rust. Meer aandacht om nou precies te kijken wanneer iets een probleem is. Is het werkelijk een probleem, of wordt het veroorzaakt door wat de maatschappij ‘normaal ‘ vindt? En moet dat acuut worden getackeld omdat we bang zijn niet mee te kunnen in de maatschappij?
Veel vragen aan zorgverleners worden ingegeven door angst. Angst om ziek te worden, om niet mee te kunnen: ‘Ik ben bang dat mijn kind gepest wordt als hij blijft stotteren’. ‘Ik ben bang dat mijn kind niet meekan op school, als hij zo blijft praten’. Ik hoor het dagelijks en begrijp waarom mensen deze vragen stellen. Het is best moeilijk om uit de angst te blijven en je eigen koers te varen.
“Het is best moeilijk om uit de angst te blijven en je eigen koers te varen”.
Maar er was tijdens de lockdown meer aandacht en tijd van ouders om hun kinderen te begeleiden in hun groeiproces. Meer gesprek tussen mensen over wat ze nou werkelijk belangrijk vonden. Luisteren, vertragen, nog een keer luisteren en oprechte vragen stellen. Dialoog dus. Niet verdwijnen in de COVID-angst, maar zorgvuldig blijven observeren wat we nodig hebben. De mensen die het goed gedaan hebben tijdens de lockdown vertellen me dat.
Ik vergelijk het wel eens met het besturen van onze kleine sloep. Als ik vaar, kijk ik naar de invloed van de wind en de stroming van het water. Ik lees de omstandigheden. Hoe nauw is het vaarwater, hoeveel ruimte heb ik om te manoeuvreren, wat doen anderen op het water. Als ik heel voorzichtig aan het stuurwiel draai, reageert de boot al, hoewel nauwelijks merkbaar. Het is belangrijk om te blijven voelen wat invloed van je sturing is. Dat vraagt tijd. Want als je meteen door wilt pakken (en aan het stuurwiel blijft draaien), gaat de sloep zwabberen. Omdat je het effect van je eerste actie niet hebt durven afwachten.
De zorg is een bedrijfstak. In deze maatschappij, in het bedrijfsleven én in de politiek is te weinig aandacht voor wat werkelijk helpend is. Ook in de zorg. We vergeten om te blijven luisteren en observeren, maar moeten scoren door te laten weten dat een probleem acuut en blijvend getackeld is. We draaien snel aan het stuurwiel van de boot, omdat we denken dan te laten zien hoe effectief we zijn. Maar we verzanden in argumentaties, in polarisatie. Een mening hebben is van belang; we kunnen het oordeel over de ander niet opschorten. Dat maakt het moeilijk om solide beleid te maken. De waan van de dag regeert, het nieuwste rapport ook, als we niet uitkijken.
De beroepsvereniging van logopedisten reageert op deze manier op de uitkomst van het kostenonderzoek van het Nza, helaas. Niet door oprecht te luisteren naar haar leden, maar door de eigen ideeën door te willen zetten.
Het is voor mensen van belang dat ik ze help hun eigen manier te vinden om (weer) gezond te communiceren. Dat geldt niet alleen voor het contact tussen de individuele zorgverlener en haar cliënt. Het geldt voor het collectieve zorg-systeem. Covid-19 heeft me gesterkt in dat beeld. Het is tijd dat de individuen in het zorgcollectief leren in dialoog met elkaar te communiceren. Ten behoeve van datzelfde collectief.
Verder lezen
Klik hieronder op een artikel om verder te lezen of ga terug naar het nieuwsoverzicht.