Dialoog in het onderwijs

Dialoog werkt anders. In een dialoogkring wordt middels een vraagstelling gewerkt volgens een aantal grondprincipes:
• In de dialoogkring is iedereen gelijkwaardig aan elkaar
• Je luistert met alle aandacht en respect naar degene die spreekt. Het is niet de bedoeling elkaar in de rede te vallen
• Je schort alle oordelen over anderen op en onderzoekt bij jezelf de aannames die je over een ander hebt (of over hetgeen hij vertelt). De ‘beginnersmind’ is hierbij een mooie vaardigheid.
• Je stelt reacties uit op hetgeen je hoort. Je spreekt alleen als je je bewogen voelt om iets te zeggen. Je zegt alleen dat wat je écht wilt zeggen en wat bijdraagt. Je gebruikt de woorden die je nodig hebt, niet meer en niet minder. En je spreekt alleen vanuit jezelf, over het moment van nu.

Dit klinkt wat streng, het is het niet. In een dialoogcirkel worden vaak verhalen verteld, beelden over de vraagstelling gedeeld. Er is plek voor emoties als dat aan de orde zou zijn. Het zorgt ervoor, dat nieuwe wegen verkend kunnen worden om een oplossing voor de vraagstelling te zoeken. Wegen die soms niet voor de hand liggen, maar wel helpend kunnen zijn in de oplossing. En vaak zijn het wegen, waar men in het eerste moment niet aan denkt.

Welke vragen zien we vaak in het onderwijs terug?
– Leerkrachten hebben zorgen om kinderen en willen die bespreekbaar maken met ouders. Ouders zien dat als bedreiging voor hun kind, omdat het betekent dat ‘er iets niet goed is met je kind’.
– Kinderen gaan dagelijks naar school en brengen moeilijke thuissituaties vaak mee de school in.
– Ouders maken zich zorgen en stellen soms vragen aan leerkrachten over hun kind. Leerkrachten herkennen de vraag niet, ouders voelen zich door de leerkracht niet gezien
– Kinderen worden gepest

Welk effect kan dialoog hebben?
– De impact van een moeilijk gesprek is er voor beide zijden. Voor leerkracht/IB-er is de omgang met weerstand soms moeilijk. Voor ouders is de mogelijke boodschap moeilijk om te horen. Erkenning van beide zijden hiervan kan helpend zijn om de dialoog op gang te houden ten behoeve van het centrale middelpunt: het kind waar het om gaat. Maar hoe voer je daarover dialoog?
– Te vaak schieten we in de helpende en oplossende rol. Ook omdat niet alle situaties als een ‘onderwijs-taak’ wordt gezien. Een dialoog in een onderwijsteam helpt om van veel kanten naar moeilijke thuissituaties te kijken. En er laat zich dan vanzelf een weg zien om er mee om te gaan
– Kinderen krijgen gelegenheid ervaringen rondom een pest- vraagstuk te delen, zonder dat er ‘weerwoord’ komt, zonder dat er een oordeel is.. Ieders blik op de vraag is gelijkwaardig. ‘Daders’en ‘slachtoffers’ komen op hun eigen tijd aan het woord, kinderen die erbij staan en toekijken ook. De impact van pesten wordt gezien, iedereen wordt gezien voor het aandeel dat hij/zij heeft. Waardoor de rust terug kan keren of er een andere manier wordt gevonden om er mee om te gaan.
– Kinderen hebben vaak veel oordeel bij zich.. volwassenen overigens ook! Dialoog helpt om neutraler naar elkaar te kijken, met meer wederzijds begrip. Het zorgt voor een fijnere sfeer in de klas!

Overigens is de koppeling naar systeemopstelling een waardevolle en helpende werkwijze!